Choroba Alzheimera – zagadka mózgu, którą staramy się rozgryź

Choroba Alzheimera to postępująca i nieodwracalna choroba neurodegeneracyjna, będąca jedną z najczęstszych przyczyn demencji. Nazwa pochodzi od niemieckiego lekarza Aloisa Alzheimer, który w 1906 roku jako pierwszy opisał zmiany w mózgu pacjenta z objawami demencji. Od tego czasu choroba Alzheimera stała się przedmiotem intensywnych badań naukowych, ale jej pełna natura wciąż pozostaje częściowo zagadką.

Jakie są objawy choroby Alzheimera?

Objawy choroby Alzheimera mogą się różnić w zależności od stadium choroby, ale ogólnie obejmują utratę pamięci, problemy z myśleniem i zmiany w zachowaniu. Najczęstsze objawy to:

• utrata pamięci — zapominanie niedawnych wydarzeń, imion i miejsc. Powtarzające się pytania, choć już wcześniej udzielono odpowiedzi, zgubienie się w znanym otoczeniu oraz trudności w planowaniu i wykonywaniu zadań,
• problemy z planowaniem i organizacją codziennych czynności — trudności w wykonywaniu znanych zadań, takich jak gotowanie czy ubieranie się,
• zmiany w zdolnościach językowych — problemy z wyrażaniem się zarówno w mowie, jak i na piśmie, zapominanie nazw przedmiotów codziennego użytku,
• zmiany w zachowaniu i osobowości — zmiany nastroju, takie jak apatia, drażliwość czy niepokój. Ponadto zmiana osobowości, np. wcześniej spokojna osoba staje się agresywna,
• trudności z rozpoznawaniem przestrzeni i obiektów — problemy z rozpoznawaniem miejsc i orientacją w przestrzeni, trudności z rozróżnieniem obiektów i ich funkcji,
• stopniowa utrata umiejętności poznawczych — trudności z koncentracją i skupieniem uwagi, utrata zdolności do rozpoznawania bliskich osób, w tym członków rodziny,
• problemy z decyzjami i ocena sytuacji — trudności w podejmowaniu prostych decyzji, zmniejszenie zdolności do oceny sytuacji i podejmowania właściwych działań,
• zmiany w zdolnościach społecznych — wycofanie społeczne, unikanie interakcji z innymi, trudności w zrozumieniu społecznych norm i sytuacji. 

Warto zauważyć, że objawy choroby Alzheimera rozwijają się stopniowo, a ich intensywność wzrasta w miarę postępu choroby. Wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie są kluczowe dla zarządzania objawami oraz poprawy jakości życia pacjentów i ich rodzin. Jeśli istnieje podejrzenie choroby Alzheimera, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i ustalenia planu leczenia.

W jaki sposób zdiagnozować chorobę Alzheimera?

Diagnoza choroby Alzheimera jest procesem skomplikowanym, który wymaga współpracy między pacjentem, lekarzem ogólnym lub neurologiem, a także specjalistami w dziedzinie neuropsychologii. Poniżej podpowiadamy kroki, które mogą być częścią procesu diagnozy choroby Alzheimera:

• historia medyczna i ocena objawów – lekarz przeprowadza szczegółowe wywiady z pacjentem i jego rodziną w celu zebrania informacji dotyczących objawów, historii medycznej, stylu życia oraz dziedziczności chorób neurologicznych,
• badanie fizyczne – lekarz przeprowadza rutynowe badanie fizyczne, oceniając ogólny stan zdrowia pacjenta, a także badając neurologiczne funkcje, takie jak refleksy, równowaga i koordynacja ruchowa,
• badania laboratoryjne – wykluczenie innych przyczyn objawów, takich jak niedoczynność tarczycy czy niedobory witamin, może wymagać wykonania badań laboratoryjnych,
• badania neuroobrazowe – obrazowanie mózgu, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, może pomóc w identyfikacji ewentualnych zmian strukturalnych w mózgu, choć same badania obrazowe nie są wystarczające do postawienia diagnozy choroby Alzheimera,
• badania neuropsychologiczne – specjalista od neuropsychologii może przeprowadzić szereg testów oceniających funkcje poznawcze, takie jak pamięć, uwaga, zdolności językowe i umiejętności wykonawcze. Wyniki tych testów mogą dostarczyć istotnych informacji na temat funkcji mózgu,
• śledzenie postępu objawów – diagnoza choroby Alzheimera obejmuje także monitorowanie postępu objawów przez okres czasu. Często lekarz pyta pacjenta i rodzinę o ewentualne zmiany w funkcjonowaniu codziennym.

Ostateczne postawienie diagnozy choroby Alzheimera jest często skomplikowane, a obecnie jedynie autopsja mózgu po śmierci pozwala na pewne potwierdzenie obecności charakterystycznych zmian patologicznych. Niemniej jednak, precyzyjne oceny kliniczne, badania neuropsychologiczne i badania obrazowe są kluczowe w procesie diagnostycznym. Wczesna diagnoza pozwala na wcześniejsze podjęcie działań w zakresie zarządzania chorobą i poprawy jakości życia pacjenta.

Wspieranie osób z chorobą Alzheimera 

Wspieranie osób z chorobą Alzheimera wymaga empatii, zrozumienia oraz odpowiednich strategii, które uwzględniają unikalne potrzeby każdego pacjenta.  Aby wspierać osobę należy trzymać się kilku istotnych zasad:

1. Stwórz bezpieczne środowisko otaczające – zadbaj, aby w otoczeniu nie było przeszkód oraz zbędnych przedmiotów.
2. Ustal stałe rutyny, co może pomóc w zrozumieniu i przewidywaniu codziennych aktywności.
3. Mów prostym i zrozumiałym językiem – utrzymuj kontakt wzrokowy i używaj gestów.
4. Bądź cierpliwy i wyrozumiały wobec ewentualnych trudności w komunikacji czy wykonywaniu codziennych czynności.
5. Regularna aktywność fizyczna może korzystnie wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne. Pamiętaj o dostosowaniu intensywności i rodzaju aktywności do kondycji pacjenta.
6. Zapewnij zdrową i zrównoważoną dietę, dostosowaną do indywidualnych potrzeb i ewentualnych ograniczeń zdrowotnych.

Wspieranie osób z chorobą Alzheimera wymaga elastyczności, empatii i troski. Dostosowanie podejścia do indywidualnych potrzeb oraz utrzymanie pozytywnej atmosfery może znacząco poprawić jakość życia zarówno pacjenta, jak i opiekunów.